کودکی که در خانه تنها ماند...

                                                                                    

پیت موندریان

پیت موندریان: در مقام یکی از رهبران انتزاع هندسی، تاثیری وسیع و عمیق بر هنر و معماری مدرن  گذاشته است. او با طرح نظریه پلاستی سیسم تحولی در انتزاع ناب به وجود آورد. در نظام زیبایی شناختی او نه فقط شگردهای بازنمایی و فضای سه بعدی، بلکه همچنین خط های منحنی، کیفیت های احساس برانگیز بافت و سطح و جذبه عاطفی رنگ حذف شد.در سلسله پرده های درخت، نقش مایه اصلی به قالب خطوط و سطوحی درآمد که رفته رفته از خود نقش مایه مهم تر شد. فضاسازی کم عمق و رنگ ابی، خاکستری و اخرایی از دیگر تاثیرات کوبیسم بر کار او بود. در بازگشت به هلند تجربه هایی ساده سازی صور طبیعی را ادامه داد. ولی سرانجام به این نتیجه رسید که هماهنگی زیبایی شناختی با هماهنگی تفاوتی اساسی دارد و انتزاع حقیقی هرگز از بازنمایی هماهنگ طبیعت حاصل نمی آید. در این زمان از تجربه های خود نتیجه گرفت که شکل ظاهری شی همواره مانع بروز احساس زیبایی می شود؛ بنابر این باید از تصویر حذف شود. فقط از طریق عناصر بنیادی، همنوایی روابط ناب و تعادل تباین ها می توان به مفهومی عام و فراگیر دست یافت. در تجربه های بعدیش یک سلسله ترکیب بندی با راست گوشه های رنگین دوبعدی آفرید و به زودی با استفاده از فام های  اصلی به خلوص بیشتری در ساختمان کار خود می رسد. تحول نهایی در سبکش زمانی رخ داد که با اتصال راست گوشه ها به یکدیگر و نیز با امتداد اضلاع آنها عمق تصوری فضاهای میان شکل ها را هم از بین می برد. بدین سان هر پرده او متشکل از سطوح رنگینی است که به واسطه شبکه ای از خطوط سیاه عمودی و افقی نظم یافته اند. ترکیب بندی های متاخرش، تحت تاثیر ریتم پر تپش نور لرزان چراغ های نئون، شهر نیویورک و ضرب آهنگ های تند موسیقی جز و رقش جوانان به شکل موزاییک رنگین درآمد. او هنر را بیان نوعی هماهنگی جامع و کامل می دانست و می کوشد به سهم خود در ایجاد این هماهنگی موثر باشد. او سطوح و اشکال هندسی را به عنوان عناصر اصلی تصویری برگزید و کوشید تا با خط،سطح و رنگ ،ترکیب بندی هایی را ایجاد کند که مستقل و مجرد از طبیعت است .به این شیوه اصطلاحا انتزاع هندسی می گویند. پایه بسیاری از آثار او نمایش ریتم حرکت در طبیعت با استفاده از خطوط افقی و عمودی است. او می خواست تصاویر خود را به ساده ترین عناصر بسازد: خطوط مستقیم و رنگ های خاص . او به دنبال گونه ای نقاشی مبتنی بر وضوح و انضباط بود که به نحوی قوانین علمی جهان هستی را انعکاس دهد. زیرا او نیز مانند کاندیسکی و کله از خیل عارفان بود و دلش می خواست که نقاشی  اش واقعیت های ثابت فرا پشت صور دائم التغییر نمود ذهنی را متجلی سازد.

.

چرا معماران به آثار موندریان علاقه دارند؟

در سال ۱۹۲۰، هنرمند هلندی، پیت موندریان، شطرنج های مشکی که با رنگ های پایه پر شده بود را طراحی کرد. با حرکتی فراتر از جهان پیرامون خویش وی زبان خطوط و مستطیل ها را ساده تر ساخت و معروف شد به دی استایل نئوپلاستیسیزم که جنبشی در رنگ و فرم است. بوم ها با بلوک های زرد، قرمز و آبی از مهم ترین آثار دی استایل اوایل قرن ۱۹۰۰شدند. هنوز پس از گذشت یک قرن نقاشی های موندریان الهام بخش معماران سراسر جهان شده است.

چه چیز درباره کشفیات فضایی آثار موندریان مهم است ؟

اولین نمونه معماری سازگاری یافته با آثار موندریان ، خانه ی گریت ریتفلد برای شرودر و فرزندش در اوترخت، هلند است. خانه ی شرودر ساخته شده بین سال های ۱۹۲۳ و ۱۹۲۴ صفحات رنگی و شبکه ی شطرنجی موندریان به نحوی فضاهای چوبی و لوله های فولادی قرمز، آبی و زرد رنگ و قاب های متحرک سقف، پنجره ها و دیوارها را پوشانده اند. دیوارهای داخلی خانه دارای سازه های نگاهدارنده نیست این امر سبب شده تا فضای داخلی به صورت ترکیبی از صفحات شناور و منعطف عمل کند.همراه هر کیفیت سازه یا تکنیک ساختی، زبان آبستره موندریان انگیزه برای اکتشافات فضایی در معماران به وجود آورده است. دیدگاه هنرمند درباره حالت پلاستیکی و منعطف ساختمان به وی اجاره داده تا ایده تقلیل یافته ی معماری به عنوان توده را جستجو کند و در عوض به عنوان چارچوب پویایی متصل به اشکال و ریتم زندگی در نظر داشته باشد.

معمارانی که از آثار موندریان تاثیر پذیرفتند  

در سال ۱۹۲۶، معمار و هنرمند تئو ون دزبرگ- معاصر ریتولد و موندریان- در اثر the Café L’Aubett.
در سال ۱۹۱۷، میس ون در روهه در اثر پاویون بارسلونا.
در سال ۱۹۵۲ و ۱۹۵۷، لوکوربوزیه در دو اثر.
‏ utopia Unite d’Habitiation and Pavilion Le Corbusier.
در سال ۱۹۵۵، ریچارد میر در اثر City Hall of the Hague Netherlands.

دیوید لینچ

دیوید لینچ:  در رشته نقاشی در آکادمی هنر های زیبا در فیلادلفیا تحصیل کرد ولی در ابتدا به فیلم سازی کوتاه گرایش داشت. نخستین فیلم مهمش کله پاک، در گونه روانشناسانه و ترسناک آغازی بر فیلم کالت در سینمای آمریکاست. او این تعریف را در سینمایش برای توصیف گروه های اجتماعی که دارای عقاید و مناسک مغایر با جریان رایج در جامعه هستند به کار برد؛ از جمله گروه هایی با مذاهب جدید، گروه های افراطی و طرفدار سوپ آرت و کمپ آرت .او تحت تاثیر فیلم سازانی چون کوبریک، ژاک تاتی، هرتسوک بود و بارها از فیلم لولیتای کوبریک قدردانی کرد .فیلم های مهمش: مرد فیلم نما ، مخمل آبی، تویین پیکسز، داستان استریت(برنده نخل طلا)، جاده مالهالند، بزرگراه گمشده و از ته دل وحشی(برنده نخل طلا). منبع الهام او در حوزه مفاهیم در سینما، پرداخت کاملا نوگرایانه و پسا نوگرایانه و گونه ای مخالف فانتزی بر سینمای مرسوم است . فروید، لاکان، هگل، کریستین متز ، ژان لویی بودری و بسیاری فلاسفه معاصر در سینمای او موثر بوده اند. دو دیدگاه دیگر سبکی در اندیشه او نوآر و سوررئالیسم است. در کنار نوآر روانکاوانه ، نوعی شاعرانگی در شخصیت های درهم تنیده و داستان های غیر خطی، سوررئالیسم بصری قدرتمند این فیلم ساز را شکل می دهند. در فیلم های او شاهد حوادث و رویداد های عجیب و غریب و نامعقول هستیم . از این منظر برهم ریختن زمان و مکان، تاثیر نقاشی های سوررئالیستی در بک گراند فیلم که شباهت به آثار دالی دارند و حتی ناکجاآباد های غیر معقولی که در فیلم های بونوئل شاهد آنیم ، تاثیر قدرتمند سبک لینچ از سینمای سوررئالیسم اولیه را بیان می کند. او فیلم سازی غیر تجاری است ؛همچنین متفکری آگاه و اندیشمند است که صحبت های مهمی در خصوص آینده مطرح می کند. او همواره در خصوص قدرت سینما  بر پرده و تاثیر آن بر مردم سخن گفته است. او به دنبال ایجاد رمزسازی در فیلم هایش نیست و به هیچ وجه قصد رمز گشایی وحل ابهامات فیلم هایش را برای مخاطب ندارد. به کارگیری موسیقی نمادشناسی و چند لایه ای در آثارش ما را به دنبال گونه ای سرگردانی و ستیزه جویی با زمان رهنمون می کند. تاثیر دیگر او بر مخاطبانش در روایت های رازآلود آثارش نهفته است. از این طریق او نوعی احساس وحشت و رعب را در فضای ذهنی ما ایجاد می کند که متاثر از سینمای نوآر است. لایه ی هر موضوع در سینمای او بی پرده و کاملا عینی است و از تخیل بی مورد پرهیز می کند. یکی از مهمترین اندیشه هایی که در آثارش دارد تاثیر وی از کارکرد رسانه در آمریکا و خشونت ستیزی جنسیتی است. تصاویر فیلم هایش همچون بوم نقاشی با رنگ های اغراق شده شکل می گیرند. بکارگیری این رنگ ها به عنوان نماد در حوزه خشونت جنسیتی و فرآیند های اجتماعی سیاسی از دیگر رویکرد های او در سینماست. موسیقی نو و میزانس های بی بدیل درخلق فضا، آثارش را به رویکرد سینمای اروپا نزدیک می کند. (آثار کن راسل و ویسکنتی) تصویر سازی بی بدیل در رویاها و کابوس ها، فضای سوررئالیستی آثارش را دو چندان می کند و سینمایی انتزاعی از او خلق می کند . بدون تردید لینچ از فیلمسازان متفاوت سینمای مستقل آمریکا که سینمایش در دو حوزه لایه سینمای مدرن و پست مدرن در حال حرکت است.

نخستین فیلم مهمش کله پاک ( eraserhead ) ، در گونه روانشناسانه و ترسناک آغازی بر فیلم کالت در سینمای آمریکاست.

#فیلم-کالت : کالت (به انگلیسی: Cult) به معنی فرقه است. کالت فیلمی‌ست معمولاً جدا از جریان اصلی سینما با جامعه‌ای از طرفداران پروپاقرص که هواداران فرقه‌ای فیلم را تشکیل می‌دهند

خیالی سازی

طراحی و ساخت و رنگ آمیزی نقوش انسانی و حیوانی با موضوعات مذهبی و ملی برای ایجاد نگاره های مستقل و کاربردی (نقاشی روی پرده های بزرگ ) را خیالی سازی میگویند.این شاخه از هنر با بهره گیری از داستان های عامه پسند و قومی مثل حماسه ها افسانه ها و روایت های مذهبی پرداخته شده مثل حماسه رستم و سهراب ،داستان زال و یا زندگانی حضرت علی (ع) یا در کنار هم تصویر میشوند.هدف این هنر گسترش مضامینی مثل شجاعت جوانمردی ، پاکدامنی به منظور پندآموزی عامه مردم است.

خیالی سازی بیشتر در شکل مستطیل و مربع و به صورت تخت اجرا می شود. از ویژگی مهم این هنر بزرگی نسبت به سایرآثار طراحی و نقاشی سنتی است.

همچنین این هنر از ساز و کار کمتری نسبت به نگار گری ، تذهیب و گل و مرغ برخوردار است و حاشیه سازی نیز در این هنر مرسوم نیست. در خیالی سازی گاهی نام شخصیت ها کنار تصویرشان درج میشود.

تایپ از کتاب صنایع دستی ایران ۱۳۸۶....صفحات ۳۷ و ۳۹

کوبیسم

کوبیسم یکی از مکتب های نقاشی در صد سال اخیر است. در این مکتب موضوعات نقاشی در قالب اشکال هندسی شکسته و نامشخص ترسیم می‌شوند و اغلب عمق چندانی ندارند.

اول از همه باید دانست ، کوبیسم یک نقطه‌ی تحول برجسته در تمام مراحل تکامل هنر مدرنیست است.

کوبیسم که در آن اشکال شکسته و ترکیبات درهم‌ و برهم دیده می‌شود، تصاویر تلویحی و تمثیلی یافت شده در دیگر ژانرهای هنر را کنار گذاشته و به‌سوی انتزاع مطلق گام برمی‌دارد. این جنبه، همراه با تکامل منحصربه‌فرد و تأثیر پایدار آن، کوبیسم را به یکی از شناخته‌شده‌ترین اشکال هنر در قرن بیستم تبدیل کرده است.

رنگ ها در طراحی و نقاشی سنتی

در نقاشی سنتی از اصطلاح رنگ جسمی و رنگ روحی استفاده میشود . اگر رنگ با غلظتی به کار رود که رنگ های دیگر را بپوشاند رنگ جسمی نامیده میشود.ولی اگر غلظت رنگ کم باشد به طوری که پس از رنگ ‌امیزی رنگ قبلی همچنان نمایان باشد از اصطلاح رنگ روحی استفاده میشود.

اثار نقاشی سنتی ایران هم بر زمینه های محدب هم بر زمینه های صاف قابل مشاهده است.

از کتاب صنایع دستی ایران چاپ ۱۳۸۶...صفحه ی ۱۹

نقاشی های کوبیسم

نمونه هایی از نقاشی های کوبیسم

خوش خبر باشی ای نسیم شمال

خوش خبر باشی ای نسیم شمال

که به ما می‌رسد زمان وصال

قصّةُ العشقِ لا انفصام لها

فُصِمَت ها هُنا لسانُ القال

ما لِسَلمی و من بذی سَلَمِ

أینَ جیرانُنا و کیف الحال

عَفَتِ الدارُ بعدَ عافیةٍ

فاسألوا حالَها عَنِ الاطلال

فی جمالِ الکمالِ نِلتَ مُنی

صَرَّفَ اللهُ عَنکَ عَینَ کمال

یا برید الحِمی حَماکَ الله

مرحباً مرحباً تعال تعال

عرصهٔ بزمگاه خالی ماند

از حریفان و جام مالامال

سایه افکند حالیا شب هجر

تا چه بازند شب روان خیال

ترک ما سوی کس نمی‌نگرد

آه از این کبریا و جاه و جلال

حافظا عشق و صابری تا چند

نالهٔ عاشقان خوش است بنال

Impressionism

امپرسیونیسم : مهمترین جنبش اروپایی قرن نوزدهم به شمار می آید. امپرسیونیست ها  نظام آموزشی متداول و هنر آکادمیک را مردود می شمردند و نیز با این اصل رمانتیسم که مهمترین مقصود هنر انتقال احساسات هنرمند است و بازنمایی طبیعت اهمیت ثانویه دارد، مخالف بودند. اما بر عکس ، این نظر رئالیست ها را می پذیرفتند که مقصود هنر باید ثبت پاره هایی از طبیعت و زندگی با روحیه علمی و فارق از احساسات شخصی باشد. بر این اساس می توان امپرسیونیسم را ادامه منطقی رئالیسم سده نوزدهم دانست. هسته اولیه این جنبش را مونه ،سیسلی،رنوئار و بازی شکل دادند و به زودی با پیسارو ، سزان ، موریزو و گیومن آشنا شدند.  بعدا دگا و مانه و چند تن از هنرمندان و روشنفکران دیگر نیز به گروه پیوستند. یک امپرسیونیست راستین در پی آن بود که دریافت آنی از یک صحنه بخصوص منظره طبیعت را ثبت کند. از این رو به نقاشی در دامان طبیعت که نقاشان باربیزون آن را قبلا آزموده بودند روی آورد. اشتیاق به ثبت واقع گرایانه دریافت های لحظه ای ،حذف جنبه های تمثیلی و ادبی از نقاشی ، نفی برخورد احساسی با موضوع و دلبستگی به عینیت، تمرکز بر حالت های گذرا و اتفاقی به بهانه ی نادیده گرفتن کیفیت های بارز و ماندگار در پدیده ها ،از جمله محدودیت های امپرسیونیسم دانسته شد. آثار نقاشان امپرسیونیست عموما با رنگ های سرد و گرم شکل گرفته اند. 

به همین دلیل هم رنگ های آن ها روشن تر و با تلالو بیشتر به نظر می رسند.

آنها با اعتقاد به ثبت نور و رنگ در ساعات مختلف روز و تاثیرات نور به روی رنگ های طبیعت نقاشی می کردند. آنها از به کار بردن رنگ سیاه در تابلو های خود اجتناب می کردند و رنگ ها را به صورت لکه های نسبتا درشتی به روی بوم می گذاشتند.در آثار آنها نوعی از هارمونی یا هماهنگی وجود دارد که بیشتر متکی به تاثیرات بصری و روابط متقابل کلیه رنگ های سرد و گرم است.

نمونه هایی از امپرسیونیسم :

اگوست رودن

اگوست رودن: پیکرساز فرانسوی ، که در زمره برجسته ترین هنرمندان اواخر سده نوزدهم به شمار می آید.

اهمیت رودن در عرصه پیکر سازی همانند اهمیت امپرسیونیست ها در عرصه نقاشی است. او با درک ویژگی های ماده کار و شکل سه بعدی پیکره، جان تازه ای به این هنر بخشید؛ولی بر خلاف امپرسیونیست ها موفق نشد هنر خود را از بار ادبی رها سازد.

او شکل دهی با مواد نرم را برتر از کنده کاری روی مواد سخت می دانست و به نمایش حرکت و حالت بسیار اهمیت می داد. در بسیاری از آثار  متاخرش از حرکت های رقص مایه گرفت. تسلط او بر ترکیب بندی با محتوای روان شناختی در آثاری چون شهروندان کاله رخ نمود. 

او همچنین برجسته ترین پیکره ساز فرانسوی امپرسیونیست می باشد و به نمایش حرکت و حالت سرزندگی در تندیس هایش پرداخت.هنر میکل آنژ نقش قطعی در شکل گیری سبک او داشت.رودن تندیس های ناتمام رها شده و پیوسته به تخته سنگ میکل آنژ را می ستود و بهترین تندیس های مرمرین و مفرغی اش را نیمه تمام رها می کرد.

شهروندان کاله